Urodziłaś - i co dalej? Formalności po porodzie

Formalności po porodzie to na pewno nie coś, czym chciałaby się zajmować kobieta w połogu. Formalności w ogóle to zło konieczne, przynajmniej dla mnie, co nie zmienia faktu, że pewne rzeczy trzeba załatwić i uregulować, w końcu też czerpiemy 'oficjalne’ korzyści z tytułu urodzenia dziecka. Dziś poprowadzę Cię krok po kroku przez formalności – pokażę co, gdzie i kiedy załatwić, przygotowałam też listę do odhaczania przydatną dla każdej świeżo upieczonej mamy. Voila!

Oto wykaz dokumentów, z jakimi przyjdzie Ci się zmierzyć po porodzie. Jeśli jesteś jeszcze przed, przygotuj się do tego ważnego wydarzenia i koniecznie przeczytaj ten pełen praktycznych informacji o porodzie tekst!

Formalności po porodzie – dziecko

Formalności po porodzie, jeśli chodzi o dziecko, obejmują złożenie wniosku o wydanie aktu urodzenia oraz odebranie numeru PESEL nowo narodzonego malucha. Dodatkowo musimy zadbać o meldunek dziecka oraz zgłosić je do ZUSu.

Akt urodzenia dziecka

To pierwszy dokument Twojego dziecka. W nim nadajesz mu imię. Akt może odebrać mama lub tata dziecka i wystarczy do tego dowód osobisty. Jeden akt otrzymujesz bezpłatnie, za każdy dodatkowy odpis uiszcza się opłatę skarbową. UWAGA! Od czerwca 2018 zmieniają się przepisy i o wydanie aktu urodzenia dziecka wnioskować można będzie online 🙂

Gdzie?

Akt urodzenia odbiera się rejestrując dziecko w USC odpowiednim miejscu urodzenia dziecka LUB miejscu zamieszkania mamy lub taty (aktualnie urzędy mają dokumenty w formie elektronicznej i same między sobą dokonują ich migracji).

Kiedy?

Na odebranie aktu urodzenia dziecka masz 21 dni. Jeśli tego nie zrobisz, akt sporządzi urzędnik, ale wtedy… to on wybierze imię dla malucha!

UWAGA! Jeśli mama i tata malucha nie są małżeństwem, potrzebne będzie również oświadczenie o uznaniu ojcostwa, w takowym też wybiera się nazwisko, jakie będzie nosiło dziecko. Wtedy rodzice mogą iść do urzędu razem, może też wybrać się tam sam tata, a mama będzie miała 3 miesiące na potwierdzenie i uznanie ojcostwa.

PESEL dziecka

Numer PESEL zawiera datę urodzenia dziecka (w systemie dwucyfrowym rok-miesiąc-dzień, a dzieci urodzone po 2000 roku do miesiąca mają dodane 20, na przykład dziecko urodzone w listopadzie trzecią i czwartą cyfrę PESELU ma 31, w kwietniu 24, itd.) oraz numer ewidencyjny, łącznie składa się z 11 cyfr. PESEL jest nadawany z urzędu, nie trzeba o niego wnioskować, trzeba tylko odebrać decyzję nadania, na jej wydanie urząd ma 30 dni od momentu rejestracji dziecka. Najczęściej jednak PESEL jest do odebrania razem z aktem urodzenia, procedury znacznie się skróciły i urząd zazwyczaj sam o to dba.

Gdzie?

PESEL odbiera się w dziale ewidencji ludności we właściwym miejscu zamieszkania urzędzie miasta lub gminy.

Kiedy?

PESEL odbierasz, gdy już masz akt urodzenia dziecka (urzędnik przy rejestracji powinien podać Ci datę odbioru numeru PESEL, jeśli nie jest on gotowy już przy odbiorze aktu).

Meldunek dziecka

Adres zameldowania podaje mama w szpitalu, nie trzeba już go nigdzie zgłaszać. Można go zmienić później przy rejestracji dziecka bez żadnych opłat.

Zgłoszenie do ZUS

Po porodzie trzeba dziecko zgłosić do ZUS, mimo że ustawowo noworodki mają prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej.

Gdzie?

Fakt narodzin dziecka zgłasza do swojego pracodawcy jeden z rodziców. Jeśli któreś z Was prowadzi działalność gospodarczą, sami musicie dokonać takiego zgłoszenia (zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia, formularz ZUS ZCNA).

Kiedy?

Do ZUSu pracodawca ma czas zgłosić dziecko w ciągu 7 dni od zaistnienia okoliczności wymagających zgłoszenia.

UWAGA!

Jeśli rodziłaś w domu, to Ty (lub ojciec dziecka) musisz zgłosić fakt pojawienia się dziecka na świecie do odpowiedniego urzędu stanu cywilnego. Masz na to 14 dni. Jeśli rodziłaś w szpitalu – to szpital przesyła dokumenty do USC (ma na to 3 dni od urodzenia) – właściwego miejscu urodzenia (a nie na przykład miejscu Twojego zameldowania).

Oprócz zgłoszenia do ZUS-u zadzwoń też do przychodni – zgłoś urodzenie dziecka, na tej podstawie odwiedzi Was położna środowiskowa, wybierzesz też lekarza pediatrę dla dziecka.

Formalności po porodzie – rodzice

Jeśli chodzi o mamę, każdej kobiecie po porodzie przysługują jakieś świadczenia finansowe. Większość mam, które przed pójściem na zwolnienie w ciąży były aktywne zawodowo pozostaje na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim i otrzymuje świadczenia z ZUS. Jeśli takowe kobiecie nie przysługują – przysługuje jej potocznie zwane kosiniakowe. Jeśli rodzina spełnia określone warunki może ubiegać się dodatkowo o becikowe i/lub dofinansowanie 500+.

Urlop macierzyński / rodzicielski

Urlop macierzyński to rok laby w domu 😉 Dobre sobie, każda mama wie, że słowo urlop pasuje tutaj jak pięść do nosa, czas spędzony z dzieckiem w domu jest na pewno równie wymagający co praca zawodowa, ale do tego jest naprawdę magiczny i wspaniały. W czasie trwania urlopu macierzyńskiego, jeśli przed ciążą pracowałaś na etacie lub prowadziłaś działalność gospodarczą, albo pracowałaś na podstawie umowy cywilno-prawnej (ale odprowadzałaś chorobowe), przysługuje Ci zasiłek rodzicielski w wysokości: 80% wynagrodzenia przez cały rok LUB 100% wynagrodzenia przed pierwsze pół roku i 60% przez kolejne sześć miesięcy. Jak załatwić formalności związane z urlopem macierzyńskim? Urlop macierzyński to podstawowe 20 tygodni, które możemy rozszerzyć o 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego (34 w przypadku bliźniąt). Nie tylko mama może skorzystać z tej możliwości, tata może zastąpić mamę, jeśli obydwoje złożą pisemny wniosek.

Gdzie?

U swojego pracodawcy lub w ZUSie (druk ZUS Z-3b lub Z-3a), jeśli prowadzisz działalność gospodarczą. Dokumenty potrzebne do załatwienia formalności to: zaświadczenie lekarskie z przewidywaną datą porodu (jeśli chcesz wykorzystać czas przed porodem), skrócony odpis aktu urodzenia, oświadczenie o urodzeniu dziecka. UWAGA! O rozpoczęcie urlopu macierzyńskiego nie trzeba wioskować (jeśli nie chcemy korzystać z niego przed porodem), zaczyna się automatycznie od dnia narodzin dziecka. Wystarczy tylko poinformować swojego pracodawcę o tym fakcie i o wymiarze urlopu, czy decydujemy się tylko na 20 (a nawet 14, z czego pozostałe 6 wykorzystałyśmy wcześniej lub wykorzysta za nas ojciec dziecka) tygodni, czy chcemy od razu zostać z dzieckiem przez rok.

Kiedy?

Do swojego pracodawcy możemy zanieść wniosek o zasiłek macierzyński już 6 tygodni przed porodem! Skraca to jednak okres naszego przebywania na urlopie macierzyńskim po urodzeniu dziecka, w niektórych przypadkach jest jednak uzasadnione. Jeśli zadeklarowałaś na razie tylko macierzyński (20 tygodni), o przejściu na urlop rodzicielski musisz poinformować 21 dni przed jego rozpoczęciem. Po roku przysługuje Ci jeszcze bezpłatny urlop wychowawczy, o który należy wnioskować również 21 dni przed jego rozpoczęciem.

Kosiniakowe

Jeśli nie spełniasz wymogów, aby korzystać z zasiłku macierzyńskiego (na przykład nie pracowałaś przed ciążą, jesteś studentką, masz inną sytuację) – należy Ci się tak zwane kosiniakowe, czyli świadczenie rodzinne w wysokości 1000 zł miesięcznie przez rok (uwaga – wlicza się do dochodu, co trzeba uwzględnić starając się o inne świadczenia! Nie jest to jednak kwota opodatkowana). Jeśli wysokość zasiłku macierzyńskiego nie przekracza 1000 zł, należy Ci się wtedy wyrównanie do tego poziomu.

Gdzie?

Formalności związane ze świadczeniem rodzinnym załatwia się zazwyczaj w MOPS-ie, a w mniejszych miastach w urzędzie miasta lub gminy. Wystarczy wypełnić prosty wniosek.

Kiedy?

Mamy na to trzy miesiące od narodzin dziecka. Do tego czasu świadczenie będzie wyrównane, czyli jeśli urodziłaś 1 stycznia, a wniosek złożyłaś 29 marca – wtedy dostaniesz wyrównanie za cały okres od momentu narodzin dziecka do złożenia wniosku. Później też można złożyć wniosek, ale świadczenie będzie wypłacane od daty jego wpłynięcia, wyrównanie wstecz się nie należy.

500+

To świadczenie z najbardziej kontrowersyjnego rządowego programu prorodzinnego 😉 Przysługuje na KAŻDE drugie i kolejne dziecko, bez ograniczeń w postaci kryterium dochodowego. Jeśli dochód rodziny nie przekracza 800 zł netto na osobę (1200 zł dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym), 500 zł otrzymuje się również na pierwsze dziecko.

Gdzie?

Ja polecam złożenie wniosku online, większość banków oferuje tę opcję, a po co stać w kolejkach, skoro można zrobić to w zaciszu własnego domu. Nie tylko banki umożliwiają złożenie wniosków online, można to też zrobić przez specjalnie stworzone serwisy. Mądry Polak po szkodzie, bo sama poszłam do MOPS-u i byłam 64. w kolejce 😉 Bo właśnie tradycyjnie to zrobić też można, składając wniosek w odpowiedniej jednostce (MOPS, urząd miasta lub gminy) lub wysyłając wniosek pocztą.

Kiedy?

Tu sprawa jest odrobinę bardziej skomplikowana, bo trzeba pilnować terminu złożenia wniosków. Wnioski online w 2018 roku można składać JUŻ OD LIPCA (w celu przedłużenia). Do programu można jednak dołączyć w każdym momencie, na złożenie wniosku nie ma określonego czasu, natomiast radzę złożyć go w tym samym miesiącu, w którym urodziło się dziecko, bo świadczenie nie jest wyrównywane wstecz, mnie w ten sposób uciekło 1000 złotych.

Becikowe

Becikowe to jednorazowy finansowy zastrzyk w postaci 1000 zł. Przysługuje każdej rodzinie, w której dochód netto na jej członka nie przekracza 1922 zł.

Gdzie?

Żeby otrzymać becikowe należy złożyć wniosek w miejscowym ośrodku pomocy społecznej (ewentualnie urzędzie miasta lub gminy). Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o opiece lekarskiej od maksymalnie 10 tygodnia ciąży, akt urodzenia dziecka, dowód osobisty oraz zaświadczenie o dochodach z urzędu skarbowego.

Kiedy?

Masz na to 12 miesięcy od urodzenia dziecka.

Żeby ułatwić Ci to wszystko, przygotowałam czytelną infografikę do druku, w której zawarte są podstawowe informacje na temat tego gdzie i kiedy dopełnić danych formalności po porodzie. Możesz pobrać zdjęcie lub pobrać plik w wysokiej rozdzielczości tu:

>> POBIERZ LISTĘ DOTYCZĄCĄ FORMALNOŚCI PO PORODZIE – DO DRUKU <<

Świadczenia od ubezpieczyciela

Jeśli jesteś gdzieś dodatkowo ubezpieczona (lub Twój partner!), sprawdź warunki ubezpieczenia! Mój mąż od jednej z firm ubezpieczeniowych za każde narodziny dziecka dostał po 1700 zł. Warto też wiedzieć, że świadczenia przysługują również podczas hospitalizacji, ja będąc dodatkowo ubezpieczoną dostałam pieniążki za pobyt w szpitalu w pierwszej ciąży (7 dni). Zazwyczaj jednak ubezpieczenie nie obejmuje hospitalizacji na potrzeby porodu, czy to siłami natury, czy przez cesarskie cięcie. Niektóre jednak i cesarkę zaliczają do operacji, za które wypłacają pewną kwotę.

Połóg a formalności po porodzie

Nie każda kobieta po porodzie jest w stanie załatwiać wszystkie niezbędne formalności, na które często wcale nie mamy tak wiele czasu. Sama zresztą zobaczysz (lub być może już to wiesz), że z noworodkiem w domu naprawdę jest co robić! Pierwsze dni z maluszkiem, w połogu (przeczytaj o wyzwaniach związanych z pierwszymi dniami z dzieckiem w domu) to czas, gdy właściwie uczymy się życia na nowo. Uczymy się siebie w nowej, najważniejszej życiowej roli – roli mamy, uczymy się malucha, który bez nas jest zupełnie bezbronny i niezdolny do życia, uczymy się nowej sytuacji, w jakiej się znalazłyśmy, jednocześnie walcząc z ograniczeniami swojego ciała po porodzie. Dlatego też warto przygotować się na nadchodzące formalności, tyle ile się da oddelegować partnerowi, załatwić wszystko szybko i sprawnie, by móc w pełni cieszyć się macierzyństwem i nowo narodzonym człowiekiem.

Powodzenia!